Inleiding
In wetenschappelijk onderzoek wordt er gebruik gemaakt van veel uiteenlopende uitkomsten en metingen. Voor een juiste interpretaties is het belangrijk om te weten op welke manier de gegevens verzameld zijn. In dit artikel bespreken we in het kort het verschil tussen subjectieve en objectieve manieren om data te verzamelen.
Wat betekent subjectief en objectief?
Subjectief betekent dat iets vanuit een persoonlijk oogpunt wordt beoordeeld. Wanneer iets subjectief is, wordt dit beïnvloed door de gevoelens, ervaringen en mening van die persoon. Daar tegenover staat objectief, wat betekent dat het onafhankelijk is van de interpretatie van mensen.
Wat is subjectieve data?
Subjectieve data is alle data die verkregen worden uit metingen waarbij de uitkomst uitgevraagd wordt bij een proefpersoon. Een voorbeeld van een meting die altijd subjectief is, is de mate van pijn die proefpersonen (of patiënten) ervaren. In de medische wereld wordt dit vaak uitgevraagd aan de hand van een pijnscore op een schaal van 1 tot 10. De pijnscore die iemand geeft is enorm afhankelijk van zijn/haar ervaring en mening.
Andere veelvoorkomende subjectieve metingen die in wetenschappelijk onderzoek voorkomen zijn:
- Enquête/vragenlijst: Bij een schriftelijke of telefonische enquête wordt aan proefpersonen gevraagd om vragen in te vullen. In onderzoek naar een gezonde leefstijl wordt dit bijvoorbeeld vaak gebruikt om het eetpatroon of beweeggedrag van proefpersonen te bepalen. Een belangrijk voordeel van een enquête is dat er relatief snel en gemakkelijk een heleboel informatie verzameld kan worden. Een nadeel is dat je afhankelijk bent van hoeveel mensen de enquête daadwerkelijk invullen en terug sturen. Er kan dus een vertekend beeld ontstaan als alleen een bepaalde groep het invult en terugstuurt.
- Interview: Bij een interview is er sprake van een gesprek tussen de proefpersoon en de onderzoeker. Op het moment dat dit met standaard vragen gebeurt, kan het beschouwd worden als een (mondelinge) vragenlijst. Het voordeel van interviews is dat de onderzoeker eventueel toelichting kan geven op vragen of door kan vragen. Een nadeel is dat de onderzoeker op die manier (onbewust) de antwoorden van de proefpersoon kan beïnvloeden wat ten kosten gaat van de objectiviteit.
- Observatie: Soms is het nodig om onderzoeksgegevens via observatie te verkrijgen. Als we naast de pijnscore een andere manier willen hebben om de pijn van een proefpersoon te bepalen, dan is het ook mogelijk dat de onderzoeker de symptomen van pijn observeert en noteert (bijvoorbeeld zweten, bleek zien). Een observatie is meestal objectiever dan een vragenlijst; zeker als de proefpersoon niet weet dat hij geobserveerd wordt (privacy technisch moet dit uiteraard wel goed geregeld zijn). Toch scharen we een observatie onder de subjectieve metingen, omdat de interpretatie van de onderzoeker vrijwel altijd een rol speelt.
Wat is objectieve data?
Objectieve data is alle data die op een manier verzameld wordt waarbij zowel de proefpersoon als onderzoeker geen invloed kan hebben op de uitkomst. Een kenmerk is dat bij een herhaalde meting dit (vrijwel) exact dezelfde data oplevert. Twee gemakkelijke voorbeelden hiervan zijn gewicht en leeftijd. Als dit bij dezelfde proefpersoon twee keer achter elkaar gemeten wordt, dan komt hier als het goed is dezelfde waarde uit; het kan uiteraard een kleine afwijking hebben door een meetfout die de weegschaal of het meetlint heeft. In ieder geval spelen de gevoelens en meningen van de proefpersoon en onderzoeker geen enkele rol.
Wat is beter?
Het is te kort door de bocht om te zeggen dat de ene manier van dataverzameling beter is dan de andere. Iedere methode heeft zijn voor- en nadelen. Subjectieve metingen, zoals vragenlijsten, zorgen er meestal voor dat er relatief makkelijk veel gegevens verzameld kunnen worden; en meer data is vaak betrouwbaarder. Er moet echter wel opgelet worden dat er in bepaalde onderzoeken (bijvoorbeeld naar de effectiviteit van bepaalde medicijnen of supplementen) zoveel mogelijk gestreefd wordt naar objectiviteit en dat de mening van proefpersonen en onderzoekers een zo klein mogelijke rol speelt. Dit kan bijvoorbeeld gedaan worden door een observatie door meerdere onderzoekers uit te laten voeren. Een andere methode om de verzamelde data betrouwbaarder te maken is door dubbelblind onderzoek.
Conclusie
In wetenschappelijk onderzoek wordt er gebruik gemaakt van zowel subjectief als objectief verkregen gegevens. Het een is niet per se beter dan het ander. Bij subjectieve metingen, zoals vragenlijsten, is het vaak makkelijk om veel data te verzamelen, maar in sommige gevallen is het belangrijk dat onderzoekers ernaar streven om hun onderzoeksgegeven zo objectief mogelijk te verzamelen.
Gerelateerde artikelen
