Wat is bias?
De term bias kan op heel veel manieren vertaald worden. Voor wetenschappelijk onderzoek verwijst bias naar een “vertekening” of “vervorming”. Er is sprake van een bias als externe factoren de uitkomsten van het onderzoek negatief beïnvloeden. Het gevolg hiervan is dat de uitkomsten geen goede afspiegeling zijn van de werkelijkheid en daarmee betrouwbaarheid verliezen. Er zijn meerdere soorten bias die bij wetenschappelijk onderzoek op kunnen treden. In dit artikel bespreken we één van de meest voorkomende vormen van bias: Selectiebias.
Wat is selectiebias?
In wetenschappelijk onderzoek kijk je altijd naar een groep proefpersonen, die zo goed mogelijk een grotere groep vertegenwoordigen. Er is dus altijd sprake van een selectie.
Er treedt echter selectiebias op wanneer de steekproef geen goede afspiegeling vormt van de populatie die centraal staat in het onderzoek. Selectiebias kan op twee manieren optreden:
Een (onzorgvuldige) opzet van het onderzoek waardoor er verkeerde proefpersonen geselecteerd worden.
Door selectieve uitval van proefpersonen.
Afbeelding 1. Selectiebias
Twee voorbeelden van selectiebias
Voor beide mogelijkheden van selectiebias zullen we een kort voorbeeld geven. Stel dat onderzoekers geïnteresseerd zijn in de volgende vraag: “Zorgt meer sporten voor minder depressieve gevoelens?”. Dan willen ze hier dus weten of sporten in het algemeen tot minder depressieve gevoelens leidt, dus niet bij een specifieke groep mensen.
De eerste vorm van selectiebias (verkeerde selectie) kan optreden wanneer aan dit onderzoek vooral mensen mee willen doen die in het verleden depressieve klachten hebben gehad. De kans dat zij opnieuw depressieve gevoelens krijgen, is groter dan bij mensen die deze klachten nooit hebben gehad. Hierdoor kan het effect van sporten onderschat worden ten opzichte van de gehele populatie.
Als in hetzelfde onderzoek juist de mensen met meer depressieve klachten besluiten dat ze willen stoppen met het onderzoek, dan spreek je over selectieve uitval. Van deze proefpersonen zijn dan geen resultaten bekend aan het einde van het onderzoek, waardoor er een onderschatting is van het aantal depressieve gevoelens. Hierdoor kan het effect van sporten juist overschat worden.
Lezing kritisch redeneren
Wil je meer leren over het beoordelen van wetenschappelijk onderzoek? Dan is onze lezing kritisch redeneren misschien wel iets voor jou! Klik op de button hieronder voor meer informatie.
Integraal Zorgakkoord alsnog getekend, zonder breed draagvlak - ZZP-erindezorg.nl says:
[…] met een kleinere groep over, die dan alsnog ‘integraal’ tekenen. Opzettelijke selectiebias is dus aan de orde van de dag. Ondanks torenhoog verzuim, verloop, uitstroom, flexibilisering, […]
Wetenschappelijk onderzoek beoordelen in 10 stappen - Medicus Online says:
[…] is het goed om rekening te houden met een vorm van vertekening die heel veel voorkomt in onderzoek: Selectiebias. Dit treedt op wanneer de steekproef (in het onderzoek) geen goede afspiegeling vorm van de […]
Integraal Zorgakkoord alsnog getekend zonder steun | ZZP-erindezorg.nl says:
[…] met een kleinere groep over, die dan alsnog ‘integraal’ tekenen. Opzettelijke selectiebias is dus aan de orde van de dag. Ondanks torenhoog verzuim, verloop, uitstroom, flexibilisering, […]