Omega 3-vetzuren zijn meervoudig onverzadigde vetzuren. De bekendste omega 3-vetzuren zijn alfalinoleenzuur (ALA), eicosapentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA). ALA is het “plantaardige” omega 3 en zit bijvoorbeeld in lijnzaad en walnoten. EPA en DHA staan vooral bekend als de “visvetzuren”, maar zitten bijvoorbeeld ook in eieren en sommige vleessoorten. In kleine klinische studies en observationele cohortonderzoeken werd aangetoond dat omega-3 vetzuren bescherming bieden tegen onder andere hart- en vaatziekten[1]. Het voedingscentrum beveelt hierom omega 3 aan voor het voorkomen van hart- en vaatziekten. Echter, grotere klinische studies die keken naar de suppletie van omega 3-vetzuren bij mensen met risicofactoren voor hart- en vaatziekten konden deze bevindingen niet altijd bevestigen[1, 2]. Er was lang onduidelijkheid over de beschermende werking van omega-3 vetzuren, zeker bij gezonde mensen was dit nooit goed onderzocht. Aan deze onduidelijkheid kwam vorig jaar een einde, door een grote klinische studie gepubliceerd in The New England Journal of Medicine. In deze studie werden 25.000 mensen onderzocht, waarbij werd gekeken of de suppletie van omega 3-vetzuren bescherming biedt tegen hart- en vaatziekten en kanker[3]. In dit artikel zullen we de resultaten van dit onderzoek op het gebied van hart- en vaatziekten samenvatten. De invloed van omega 3 op kanker zullen we in een ander artikel bespreken.
In totaal werden 25.871 gezonde proefpersonen geïncludeerd in deze gerandomiseerde klinische studie. 51% van de deelnemers was vrouwelijk. Om mee te doen aan het onderzoek moesten mannen ouder zijn dan 50 jaar en vrouwen ouder dan 55 jaar. De proefpersonen werden willekeurig verdeeld over twee groepen:
De belangrijkste uitkomst van het onderzoek was het optreden van levensbedreigende hart- en vaatziekten (hartinfarct, herseninfarct of het overlijden aan een andere aandoening gerelateerd aan het hart of de bloedvaten).
Alle proefpersonen begonnen het onderzoek tussen 2011 en 2014 en werden gevolgd tot 31 december 2017. Gemiddeld werden de proefpersonen 5.3 jaar gevolgd.
In de periode dat de proefpersonen gevolgd werden, traden er in totaal 805 levensbedreigende hart- en vaatziekten op. 386 van deze patiënten zaten in de omega 3-groep en 419 in de placebogroep. Statistische analyse wees uit dat er geen significant verschil zat tussen deze groepen. Dat betekent dus dat het suppleren van omega-3 de kans op het krijgen van (levensbedreigende) hart- en vaatziekten niet verlaagt (figuur 1).
Uitleg figuur 1: In deze grafiek staat op de verticale as het aantal gevallen hart-en vaatziekten dat optrad in de hele onderzoeksgroep (hartinfarcten, herseninfarcten of het overlijden aan hart- en vaatziekten bij elkaar opgeteld). Op de horizontale as staat het aantal jaren dat de proefpersonen gevolgd werden. De zwarte lijn is de placebogroep, de grijze lijn is de omega 3-groep. Na de eerste twee jaar komen er iets minder hart- en vaatziekten voor in de omega 3-groep, maar uit statistische analyses bleek dat dit verschil niet significant was. Omega 3 verlaagt dus niet het risico op het krijgen van hart- en vaatziekten.
Het onderzoek toonde echter wel aan dat omega 3 suppletie de kans op het krijgen van een hartinfarct verlaagt (ongeveer 28% lagere kans), maar dit resultaat is mogelijk een toevalsbevinding omdat vergelijkbare studies dit effect niet altijd konden aantonen[3]. Een andere verklaring voor dit verschil kan ook zijn dat een deel van deze andere studies minder mensen onderzochten, of een lagere omega 3 dosering gebruikten. Of omega 3 suppletie bescherming biedt op het krijgen van een hartinfarct, zal dus verder onderzocht moeten worden in vervolgstudies.
Daarnaast werden in een extra analyse aanwijzingen gevonden dat het suppleren van omega 3-vetzuren wel gunstig is om hart- en vaatziekten te voorkomen bij mensen die uit zichzelf weinig vis eten (minder dan 1,5 keer per week). Dit is verder echter nooit goed onderzocht.
Zijn omega 3-vetzuren wel nuttig bij mensen die eerder hart- en vaatziekten hebben gehad?
Het hierboven beschreven onderzoek werd uitgevoerd bij mensen die nooit eerder hart- en vaatziekten hadden gehad. Dan rest dus de vraag: Is het suppleren van omega 3 wel nuttig voor mensen die ooit eerder hart- en vaatziekten hebben gehad? Uit een aantal grote meta-analyses, bleek dat het suppleren van omega 3 (in dezelfde dosering als in het onderzoek hierboven) bij mensen die eerder een hartinfarct of herseninfarct hadden gehad, geen effect heeft op het voorkomen van nieuwe hart- en vaatziekten[5-7].
Op basis van deze grote onderzoeken kunnen we een aantal conclusies trekken:
Opvallend dat het onderzoek met Omega-3 hetzelfde grafiekje oplevert als het onderzoek met vitamine D. Ik weet niet in welke mate de info op deze site echt van waarde is.
Hoi Mischa,
Bedankt voor jouw opmerking. Beide grafieken komen inderdaad uit hetzelfde onderzoek waarin proefpersonen zowel vitamine D als Omega 3 kregen (vergeleken met een placebo). Dit staat ook beschreven in het kopje “hoe werd dit onderzoek uitgevoerd?”.