Regelmatig worden onderzoeken gefinancierd door bedrijven uit de farmaceutische industrie. Vaak gaat het dan om onderzoek naar (nieuwe) geneesmiddelen, maar ook bij onderzoek naar een gezonde leefstijl kunnen bepaalde bedrijven een rol spelen in de opzet en uitvoering van het onderzoek. Over het algemeen heeft het een zeer negatieve bijklank als (farmaceutische) bedrijven betrokken zijn bij wetenschappelijk onderzoek. Maar is het alleen maar nadelig of zitten er ook voordelen aan? Dat bespreken we in dit artikel.
Wat bedoelen we met de farmaceutische industrie?
De farmaceutische industrie is een overkoepelende term voor bedrijven die betrokken zijn bij het ontwikkelen, produceren en distribueren van geneesmiddelen; dit kunnen medicijnen zijn, maar bijvoorbeeld ook vaccins. Het grootste (en misschien wel bekendste) farmaceutische bedrijf ter wereld is het Amerikaanse Johnson&Johnson, maar ook Bayer (Duitsland), Pfizer (Verenigde Staten) en Galapagos (Nederland/België) zijn farmaceutische bedrijven die veel in het nieuws voorbij komen.
Afbeelding 1. Een voorbeeld van een farmaceutisch bedrijf
De farmaceutische industrie in wetenschappelijk onderzoek
Naast de productie van geneesmiddelen, zijn de farmaceutische bedrijven ook betrokken bij wetenschappelijk onderzoek naar (nieuwe) geneesmiddelen. Ze doen onder andere onderzoek naar:
- Biologische stoffen die mogelijk de basis kunnen zijn voor een nieuw geneesmiddel
- De werkzaamheid van (nieuwe) geneesmiddelen
- De bijwerkingen van (nieuwe) geneesmiddelen.
Het belangrijkste voordeel van de betrokkenheid van farmaceutische bedrijven bij wetenschappelijk onderzoek is dat zij vaak veel geld beschikbaar hebben voor het onderzoek. Het opzetten en uitvoeren van grote gerandomiseerde onderzoeken is vaak heel duur; gemiddeld kost het meer dan 1 miljard euro om een nieuw medicijn op de markt te brengen. Zonder geld vanuit bedrijven is het heel moeilijk om dit te bekostigen.
Als farmaceutische bedrijven betrokken zijn bij een onderzoek, moet dit altijd op het artikel vermeld worden. Op die manier is het altijd te achterhalen welke bedrijven een mogelijk belang hadden in het publiceren van de resultaten van een onderzoek.
Farmaceutische industrie in leefstijlonderzoek
De farmaceutische industrie speelt een veel minder grote rol in wetenschappelijk onderzoek naar een gezonde leefstijl. Toch zijn er ook bedrijven die betrokken kunnen zijn bij het opzetten en uitvoeren van onderzoek naar de effectiviteit van supplementen of de gezondheidseffecten van bepaalde voedingsproducten; denk daarbij bijvoorbeeld aan een bedrijf dat vitaminesupplementen of voedingsproducten produceert (zoals Unilever).
Wat zijn de nadelen?
Het grootste nadeel van de inmenging van (farmaceutische) bedrijven in wetenschappelijk onderzoek is dat er altijd sprake is van belangenverstrengeling. Als een farmaceutisch bedrijf (veel) geld stopt in wetenschappelijk onderzoek, gaan ze ervan uit dat dit geld uiteindelijk weer terugverdiend wordt met de verkoop van het geneesmiddel. Hierdoor mengen ze zich vaak in de opzet, uitvoer en publicatie van het onderzoek, wat nadelige gevolgen kan hebben[1].
Een voorbeeld hiervan is dat farmaceuten en ontwikkelaars van supplementen geen belang hebben bij het publiceren van resultaten waaruit blijkt dat hun middel of product niet werkt. Zeker niet als er ook nog onderzoeken uitgevoerd zijn die wel positieve resultaten laten zien. Voor de start van het onderzoek wordt er vaak een contract afgesloten tussen het bedrijf en de onderzoeker waarin de onderlinge afspraken staan. Daarin wordt meestal ook afgesproken dat een bedrijf het recht heeft om mede te bepalen hoe de resultaten van het onderzoek gepresenteerd worden. Dat betekent soms dat resultaten sneller positief uitvallen. Dit kan bijdragen aan het ontstaan van publicatiebias.
Conclusie
Het is vrij gebruikelijk dat farmaceutische bedrijven betrokken zijn bij wetenschappelijk onderzoek. Dit heeft als grootste voordeel dat ze goede grote onderzoeken helpen financieren die anders misschien niet mogelijk zouden zijn. Echter, hebben ze door hun financiering ook inspraak in de uitvoer van het onderzoek en de presentatie van de resultaten.
Lezing kritisch redeneren
Wil je meer leren over het beoordelen van wetenschappelijk onderzoek? Dan is onze cursus kritisch redeneren misschien wel iets voor jou! Klik op de button hieronder voor onze cursuspagina!
Gerelateerde artikelen
Pingback: Welke soorten wetenschappelijk onderzoek zijn er? - Medicus Online