
Het mooie van internet is dat je tegenwoordig overal informatie kan vinden; zo ook over onderwerpen rondom een gezonde leefstijl. Daar schuilt echter ook direct het gevaar, want welke informatie is nu betrouwbaar en welke adviezen kan je beter heel snel weer vergeten? De informatie op sociale media kan onzin zijn, maar is soms ook correct. Het kan heel moeilijk zijn om in te schatten welke informatie betrouwbaar is en welke niet.
In een eerder artikel op Medicus Online valt te lezen wat wij verstaan onder betrouwbare informatie. Voor iemand die op zoek is naar een antwoord is het uiteraard niet haalbaar om alle wetenschappelijke artikelen door te spitten om tot een juiste conclusie te komen. Als Medicus Online proberen wij die informatie te filteren en daarmee betrouwbare en genuanceerde informatie aan te bieden aan een breed publiek. Wij hebben echter ook niet alle kennis op onze website staan en het blijft belangrijk om altijd meerdere bronnen te raadplegen en kritisch te blijven op deze bronnen. Ook op de informatie die wij aanbieden; ook wij kunnen informatie gemist hebben bij het schrijven van een artikel.
In dit artikel willen we tien basisprincipes over een gezonde leefstijl introduceren die jou kunnen helpen om kritisch te kijken naar (populair) wetenschappelijke informatie. Uiteraard zijn er veel meer dan deze tien regels te noemen, maar om het overzichtelijk te houden, beperken we ons tot principes waarvan wij denken dat ze het meest relevant zijn. Dit kan een leidraad vormen voor een kritische opstelling jegens informatie om op die manier te voorkomen dat je fouten maakt op basis van desinformatie. Kortom, wij geven hier de belangrijkste lessen om de zin van de onzin te scheiden.
Basisprincipe 1. Een voedingsproduct of macronutriënt is nooit volledig gezond of ongezond
Als je een gemiddeld dieetboek moet geloven dan hoef je vaak maar één product of één macronutriënt (koolhydraten of vetten) uit je voeding te schrappen om gezond te zijn en af te vallen. Denk bijvoorbeeld aan een glutenvrij dieet dat propagandeert dat je geen gluten moet eten voor optimale gezondheid. Dit is inderdaad het geval als je coeliakie hebt (een ernstige glutenallergie waarbij je darmen beschadigen door het eten van gluten), maar in alle andere gevallen is dit totale onzin. Een voedingsproduct is nooit helemaal slecht, net zoals geen enkel voedingsproduct volledig gezond is. Als je vijf kilogram broccoli per dag zou eten, is dit niet goed voor je gezondheid. Wees dus kritisch naar meningen die beweren dat je al je problemen oplost door het vermijden of juist door het eten/ drinken van een specifiek voedingsproduct.
Lees hier meer over in ons artikel over de werkzaamheid van diëten.
Afbeelding 1. Het glutenvrije dieet

Basisprincipe 2. Context en nuance doen ertoe
In de huidige maatschappij willen we zo snel mogelijk een duidelijk antwoord hebben op al onze prangende vragen. Rondom een gezonde leefstijl is dit helaas onmogelijk. Het is zo complex dat er altijd nuances geplaatst moeten worden bij beweringen. Hoe saai dit soms misschien ook is. Trek je dus niet te veel aan van informatie die niet in een context geplaatst wordt of waar stellig van wordt gezegd dat het waar is; meestal ligt het veel genuanceerder dan zwart/wit. Raadpleeg altijd meerdere bronnen voordat je iets aanneemt. Informatie kan gekleurd zijn.
Afbeelding 2. Context en nuance zijn belangrijk

Basisprincipe 3. Supplementen zijn geen vervanging van (gezonde) voeding
Sommige mensen verwachten onterecht wonderen van supplementen. Supplementen kunnen als aanvulling op voeding soms nuttig zijn, maar de basis is en blijft een gezond en gevarieerd voedingspatroon. In het geval van sportsupplementen hoort ook een goed trainingsschema bij de basis. Als die basis goed is, kan er een keer nagedacht worden over het toevoegen van supplementen, maar supplementen zijn nooit de eerste stap!
Wil je meer lezen over (sport)supplementen? Kijk dan eens naar onze selectie van artikelen over supplementen.
Afbeelding 3. Supplementen zijn geen vervanging voor gezonde voeding

Basisprincipe 4. Voeding is nooit een vervanging van medicijnen
Het is inderdaad zo dat een gezonde leefstijl op de lange termijn bij kan dragen aan het voorkomen van ziekte en daarmee het gebruik van medicijnen misschien vermindert kan worden. Maar als je eenmaal een ziekte hebt waarvoor je medicijnen gebruikt dan is voeding nooit een vervanging voor deze medicijnen. Een gezonde leefstijl met een gebalanceerd voedingspatroon en voldoende lichaamsbeweging kan ook zeker helpen in de regulatie van een ziekte; denk daarbij bijvoorbeeld aan suikerziekte. Dat betekent echter niet dat je op basis van informatie die je ergens gelezen hebt, kan stoppen met de medicatie die je voor de suikerziekte gebruikt. Dit kan levensgevaarlijk zijn!
Basisprincipe 5. Een verandering in leefstijl is niets waard als het niet vol te houden is
Natuurlijk super leuk dat je nu eindelijk de ultieme manier hebt ontdekt om gezonder te leven, maar als dit niet langer dan twee maanden vol te houden is, dan heb je daar weinig aan. Voor optimale gezondheid moet je iets jarenlang vol kunnen houden. Denk hier dus altijd aan als je aanpassingen wil doen in jouw leefstijl; begin met kleine stapjes.
Afbeelding 3. Verandering in kleine stapjes is meestal het verstandigste

Basisprincipe 6. Leefstijlinterventies werken nooit bij 100% van de mensen
Ieder mens is anders. Wetenschappelijk onderzoek wordt vaak gedaan bij een specifieke groep mensen/patiënten waardoor de resultaten van dit onderzoek dus eigenlijk ook alleen maar gelden voor deze specifieke groep. En zelfs dan spreken we over een gemiddeld effect. Er zijn altijd mensen bij wie een leefstijlinterventie het ene effect heeft terwijl het bij de andere persoon totaal geen invloed heeft op de gezondheid. Als voorbeeld: gemiddeld gezien is roken slecht; daar valt niet over te discussiëren. Toch is er altijd wel weer iemand die rokend 90 jaar oud wordt en geen beperkende gezondheidsproblemen heeft. Kortom, leefstijlinterventies werken niet bij iedereen.
Basisprincipe 7. Kopieer nooit zomaar bekende mensen/sporters
Als jij net zo gaat trainen als Usain Bolt dan is de kans groter dat je geblesseerd raakt dan dat je de 100 meter onder de tien seconden gaat lopen. Natuurlijk leuk dat er op sommige plekken de trainingsmethodes van bekende atleten worden gedeeld, maar dit zijn vaak de schema’s van mensen die al jarenlang op een heel hoog niveau trainen en daardoor per definitie heel anders belastbaar zijn dan dat de gemiddelde persoon is. Je kan wel gebruik maken van de principes, maar je moet de belasting wel aanpassen op je eigen niveau.
Basisprincipe 8. Er is vrijwel nooit een snelle weg naar een gewenst eindresultaat
Het verbeteren van gezondheid kost tijd, heel veel tijd. Helaas is er geen snelle oplossing. Negeer dus de clickbait artikelen en video’s die je bijvoorbeeld beloven dat je binnen 4 weken een sixpack hebt. Dit werkt niet en sommige van dit soort methoden kunnen zelfs schadelijk zijn voor de gezondheid. Als iets te mooi lijkt om waar te zijn dan is dat het waarschijnlijk ook.
Afbeelding 4. Er bestaat meestal geen Quick fix

Basisprincipe 9. De omgeving speelt een essentiële rol in een (on)gezonde leefstijl
Als maatschappij leggen we heel veel verantwoordelijkheid bij het individu. Ben je te dik? Jouw eigen schuld! Dit is geheel onterecht. Onze omgeving speelt een enorme rol in de leefstijl die we hebben en op veel van deze factoren hebben we totaal geen invloed. Als je opgroeit in een omgeving waar aandacht is voor gezond eten en voldoende lichaamsbeweging dan is de kans groot dat je dit gedrag op latere leeftijd behoudt. Uit onderzoek blijkt ook dat mensen uit hogere sociaaleconomische klassen een lager risico hebben op het ontwikkelen van overgewicht. En zo zijn er nog tientallen, zo niet honderden factoren meer die direct of indirect invloed hebben op jouw leefstijl en jouw gezondheid. Lees hier meer over in ons artikel “waarom is afvallen zo moeilijk?“.
Afbeelding 5. Omgeving speelt een essentiële rol

10. Samenvattend: Variatie en consistentie zijn belangrijk
Nu we je een aantal handvatten hebben geboden om de zin van de onzin op internet te scheiden, vraag je je misschien af wat dan wel de basis is van een gezonde leefstijl? Het antwoord is eigenlijk heel saai en is samen te vatten in een aantal punten:
- Zorg voor een gevarieerd eetpatroon met voldoende groente, fruit, noten, peulvruchten en eventueel vlees(vervangers) en vis
- Zorg voor voldoende beweging. De norm gezond bewegen is hiervoor een mooie leidraad.
- Zorg ervoor dat je je voedingspatroon en beweegpatroon vol kan houden. Kies dus bijvoorbeeld een sport die je echt leuk vindt. Eet niet elke dag droge rijst met broccoli als je dat niet lekker vindt. Dat hou je op de lange duur niet vol.
- Zorg voor voldoende en kwalitatief goede slaap
- Voorkom stress. Dat betekent ook dat je een gezonde houding jegens je leefstijl moet hebben. Heb je een keer een feestje? Maak je niet druk en geniet. Morgen is er weer een dag.
Hypes in de leefstijlgeneeskunde
Wil je meer leren over leefstijl hypes? Dan is onze lezing hypes in de leefstijlgeneeskunde misschien wel iets voor jou! Klik op de button hieronder voor meer informatie.